دیافـراگم

دیافراگم از یک ردیف پرده فلزی تشکیل شده است. پرده ها به نحوی روی هم قرار گرفته اند که بتواند روزنه یا دهانه ورودی را در وسطرخود بوجود آورند.

با حرکت دادن پرده ها، دهانه با حفظ شکل دایره ای خود تغییر قطر می دهد. دیافراگم ممکن است در داخل عدسی و بین اجزای آن قرار گیرد.

بازترین دهانه دیافراگم را می توان دهانه واقعی عدسی تلقی کرد که از تقسیم فاصله کانونی بر قطر مفید عدسی بدست می‌آید. با بسته شدن دهانة دیافراگم گویی دهانه عدسی است که کوچکتر می شود. دهانه متغیر دیافراگم با ایجاد اندازه های مختلف،‌ شدت نور تصویر را کنترل می کند. بعلاوه در کاهش یا افزایش عمق میذان نیز مؤثر است.

درجه بندی دیافـراگم

عدسیها عموماً به دیافراگم قابل تغییری مجهز شده اند که تغییرات دهانه دیافراگم درجه بندی شده و به شکل اعدادی بر روی حلقه دیافراگم حک شده است. درجه بندی یا شماره بندی دیافراگم به این ترتیب است که ظرفیت عدد دیافراگم کوچکتر برای عبور نور دو برابر عدد دیافراگم بزرگتر است.

باز و بسته بودن دهانه دیافراگم باعث بروز خطاهایی می شود . ولی بطور کلی باز بودن دهانه، خطاهای بیشتری را بوجود می آورد.

تا مدتها دهانه نسبی 8fبعنوان بهترین اندازة دهانه دیافراگم در نظر گرفه می شود. اما امروزه در بیشترین عدسیها 8/2f بعنوان دهانة معدل بکار می رود. حتی در دسته ای از عدسیها توانسته اند این مقدار را تا 5/1f تقلیل دهند. با این همه هنوز هم اکثر عکاسان و تصویربرداران از روی عادت، تجربه و احتیاط دهانه های بسته تر 4f و 6/5f را ترجیح می دهند.

دیافراگم ، علاوه بر کنترل شدت نور، وظایف دیگری نیز بعهده دارد. اولاً با تعبیة دیافراگم ، بسیاری از خطاها و معایب عدسی تحت کنترل در آمد، ثانیاً مقدار گشودگی دهانه دیافراگم در کاهش یا افزایش عمق میدان مؤثر است. با بسته شدن دهانه، عمق میدان افزایش و با باز شدن آن عمق میدان کاهش می یابد. ثالثاً دیافراگم باعث توزیع یکنواخت نور در سطح صفحه حساس به نور لامپ می شود. نحوة عمل بصورتی است که هر چه دهانه تنگ تر باشد یکنواختی توزیع نور بیشتر خواهد بود.