فیلتر ها 

فیلتر، قطعه شفاف اپتیکی است که به منظور دست کاری در شدت ، دمای رنگ و دیگر تغییرات نوری در جلوی منابع نور یا بر روی عدسی دوربین نصب می گردد . بسته به کار برد ، فیلترها را به سه دسته مختلف تقسیم کرده اند:

1ـ فیلترهای تصحیح رنگ

2ـ فیلترهای شدت نور

3ـ فیلترهای تزئینی

فیلترهای تصحیح رنگ

همان گونه که در بحث کلوین آشنا شدید، نور سفید دارای طیف رنگی است، در هر منبع نوری بخشی از طیف رنگی نور حضور بیشتری دارد که باعث تحریف در ثبت رنگ اشیاء در تصویر برداری می‌گردد.

برای جلوگیری از طیف رنگی ناخواسته نور، از فیلترهای رنگی جهت تحصیح نور استفاده می کنند. فیلترها می توانند بر روی چراغهای نور پردازی، جلوی پنجره های اتاق ، پشت و یا جلوی عدسی دوربینهای فیلمبرداری نصب شده و اصلاح رنگ نماید.

فیلترهای شدت نور یا فیلترهای خنثی N.D 

فیلترهای غلظت خنثی دارای هیچ گونه رنگی نیستند (از نظر رنگی خنثی هستند) تنها وظیفه آنهاکم کردن شدت نور موجود در سر صحنه است. بدین ترتیب که با درجات مختلف خاکستری که در ساخت آنها بکار رفته دارای غلظتهای متفاوتی گشته اند و هر کدام بسته به غلظت خود مانع از عبور نور می شوند. این فیلترها به ازاء هر 3/0 غلظت، یک درجه دیافراگم ، نــور کمتری از خــود عبور می دهند که برای راحتی کار آن را 3 N.Dمی‌نامند. به همین ترتیب مثلاً 9N.Dباعث 3 درجه افت شدت نور می شود.

کاربرد این فیلتر غالباً وقتی است که به هر دلیلی نخواهیم یا نتوانیم دیافراگم را  تنگتر از حد معینی ببندیم، لذا با بستن فیلتر مورد نیاز بر روی عدسی ، شدت نور را نه توسط دیافراگم که بوسیله فیلتر خنثی کنترل می کنیم. مثلاً می توان به منظور کنترل عمق میدان، دیافراگم را به اندازه دلخواه تنظیم کرد و اضافة نور را توسط فیلترهای خنثی کنترل نمود.

ممکن است فیلترهای خنثی بصورت رول پشت پنجره ها نصب شده و هنگام فیلمبرداری از داخل اتاق ـ با وجود پنجره درکادر،  بتوان نور داخل و خارج از اتاق را جهت نور دهی مناسب متعادل کرد. فیلترهای خنثی را می‌توان روی همدیگر نصب کرد و تأثیر چند برابر کاهش نور را از آن نتیجه گرفت.

فیلترهای تزئینی

فیلترهای تزئینی غالباً جهت ایجاد جلوه های خاص و زیبا و بعبارتی تزئینی تصاویر بکار می روند که بسته به کار بردشان دارای تنوع زیادی هستند، مهمترین آنها عبارتند از : 1ـ فیلتر منشوری 2ـ فیلتر ستاره ساز 3ـ فیلتر نرم کننده 4ـ فیلتر مه ساز 5ـ فیلتر های تدریجی 6ـ فیلترهای قطبی کننده 7ـ فیلترهای ماوراء بنفش (رجوع شودبه کتاب فیلترها)

ضریب فیلترها

همة فیلترها به هر منظور که بکار روند و از هر نوع که باشند؛ مقداری از نور را جذب می کنند و باعث کاهش نور وارده به دوربین می گردند، پس باید نور جذب شده توسط فیلترها جبران شود. عامل افزایش نور بوسیله «ضریب فیلتر»(Factor Filtter) مشخص می گردد که بجز فیلترهای N.Dدر بقیه فیلترها به ازاء هر دو عدد ضریب، یک درجه دیافراگم بازتر لازم است. مثلاً هنگام استفاده از فیلترهای با ضریب 4 باید دهانه دیافراگم را دو درجه بازتر نمود. ضریب فیلتر معمولاً بر روی لبة فیلترها نوشته شده است. اگر ناگزیر به سوار کردن چند فیلتر بـر روی هم باشیم بایستی ضرایب آنها را در هم ضرب کرده و سپس به ازاء عدد بدست آمده؛ برای هر دو عدد، یک درجه دیافراگم را باز نماییم. البته هنگام سوار کردن فیلترها بر روی هم باید انتظار افت کنتراست و وضوح تصویر را داشته باشیم. به این دلیل نبایستی هیچگاه تعداد فیلترها از سه عدد تجاور کند.

لازم به ذکر است در دوربینهای ویدئویی فعلی بدلیل نور سنجی داخلی دوربین ، ضریب فیلتر توسط خود دوربین اندازه گیری می شود و جبران نوری صورت می گیرد.

جنس فیلترها

بطور نظری، همه مواد رنگی شفاف اعم از ژلاتین ، مواد پلاستیکی ، شیشه و سلفون می توانند نقش فیلتر را بازی کنند به این معنی که قسمتی از بازتاب نور را جذب و سایر تابشها را عبور دهند. اما بطور عملی این خطر برای شما وجود دارد که با پیش آمدهای غیر منتظرة نامطلوبی روبرو شوید که حاصل ناخالصیهای موجود در مواد مذکور است و باعث تحریفهای دیگری مثل افت کیفیت تصویر، ناخالصیهای رنگی و غیره خواهد شد.

فیلترها به سبب کاربردشان به یکی از اشکال زیر ساخته می شوند:

1ـ فیلترهای ژلاتینی: که بوسیله حل کردن مواد رنگی در ژلاتین مایع ساخته می شوند، این فیلترها همانند طلق شکننده و ظریف هستند. فیلترهای ژلاتینی بوسیله لایة نازکی از ورنی پوشانده شده اند که سطح آنهارا بدون تغییر در کیفیت اپتیکی محافظت می کند. این فیلترها باید داخل جعبه و در محلی خشک و خنک و عاری از گرد و غبار نگهداری شوند. فیلترهای ژلاتینی غالباً برای پوشاندن منابع نور و پنجره ها بکار رفته و بندرت ـ وقتی کیفیت ساخت خوبی دارندـ در پشت عدسیها سوار می شوند.

2ـ فیلترهای شیشه ای: که از یک ورقة ژلاتین سوار شده بین دو قطعه شیشه ای اپتیکی ساخته می‌شوند که کیفیت خوبی دارند اما رطوبت ـ که در بعضی وضعیتها از درزها می تواند نفوذ کند ـ موجب خرابی ورقة ژلاتینی می شوند.

 3ـ فیلترهای استاتی: این فیلترها که از جنس استات رنگ شده ساخته می شوند،‌ کیفیت اپتیکی پایین دارند که نمی توان در موارد حساس از آنها استفاده کرد و غالباً بر روی منابع نور پردازی قرار می گیرد.

4ـ فیلترهای اپتیکی: این فیلترها از شیشه آلی که جرم آن رنگ شده ساخته می شوند، بسیار سبک هستند و شکنندگی کمی دارند. این فیلترها بهترین نوع خود از نظر جنس و کیفیت ساخت هستند. همیشه در جلوی عدسی نصب می شوند و برای کارهای حساس می توان از آنها استفاده کرد.